Sa Mạc Sahara Có Từ Khi Nào

Sự Hình Thành Sa Mạc Sahara 

Sa mạc Sahara hiện nay là một trong những nơi khô hạn nhất trên Trái Đất, nhưng trong quá khứ, vùng đất này từng là một khu vực xanh tươi với hệ sinh thái đa dạng. Khoảng 10.000 năm trước, trong thời kỳ được gọi là Thời kỳ Sahara Xanh (Green Sahara), khu vực này đã trải qua một giai đoạn khí hậu ẩm ướt.

Trước khi hình thành sa mạc, khí hậu Sahara chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ sự dịch chuyển của Trái Đất quanh mặt trời và chu kỳ Milankovitch. Sự thay đổi này khiến lượng mưa tăng đáng kể trong một số chu kỳ, tạo điều kiện cho các dòng sông, hồ nước lớn và vùng đất ngập nước phát triển.

Hồ Chad, hiện nay là một trong những hồ lớn nhất ở châu Phi, từng là một phần của Mega Chad, một hồ nước khổng lồ bao phủ diện tích lên đến 400.000 km².

Trong thời kỳ Sahara Xanh, khu vực này có một hệ sinh thái phong phú với rừng rậm, thảo nguyên và đất ngập nước. Các loài động vật lớn như voi, hươu cao cổ, hà mã, cá sấu và các loài linh dương đã sống ở đây. Nhiều bằng chứng khảo cổ học, như các bức tranh khắc trên đá (petroglyphs) tại Tassili n'Ajjer, mô tả các cảnh săn bắt và sinh hoạt trong một môi trường trù phú.

Thời kỳ Sahara Xanh cũng là nơi sinh sống của các cộng đồng người săn bắt và hái lượm. Những di chỉ khảo cổ cho thấy người cổ đại đã định cư gần các hồ và sông, sử dụng các công cụ bằng đá và săn bắn các loài động vật lớn.

Sự thay đổi khí hậu

Khoảng 5.000 năm trước, khí hậu khu vực bắt đầu thay đổi do các chu kỳ thiên văn và sự giảm dần lượng mưa. Những thay đổi này dẫn đến việc Sahara dần dần trở nên khô cằn hơn. Các dòng sông và hồ bắt đầu cạn kiệt, biến vùng đất một thời xanh tươi thành sa mạc như ngày nay. Ảnh hưởng của gió và địa chất

Các cơn gió khô từ khu vực cao áp Bắc Phi và sự thiếu hụt độ ẩm từ Đại Tây Dương góp phần làm tăng sự khô cằn.

Cát và bụi từ Sahara thậm chí còn được gió mang đi xa đến tận khu vực Amazon ở Nam Mỹ, đóng vai trò như một nguồn phân bón tự nhiên.

Sa mạc hóa

Quá trình sa mạc hóa diễn ra nhanh chóng ở một số khu vực, tạo ra những cồn cát khổng lồ, đồng bằng sỏi đá, và các hố trũng. Sahara hiện nay chiếm diện tích khoảng 9,2 triệu km², bao phủ hầu hết Bắc Phi.

Động thực vật hiện nay trong sa mạc Sahara

Mặc dù điều kiện khắc nghiệt, Sahara vẫn là nơi sinh sống của nhiều loài động thực vật đặc biệt thích nghi với môi trường khô hạn.

Cây chà là (Phoenix dactylifera): Một loài cây chủ đạo trong các ốc đảo, chà là là nguồn lương thực và nước quan trọng cho người dân sống tại sa mạc.

Cỏ sa mạc: Những loại cỏ như Aristida và Panicum mọc rải rác ở những khu vực có chút độ ẩm.

Cây keo (Acacia): Loài cây này có rễ sâu để hút nước từ tầng đất sâu và lá nhỏ để giảm mất nước.

Xương rồng: Một số loài xương rồng đã thích nghi tốt với khí hậu khô hạn. Động vật

Linh dương Addax (Addax nasomaculatus): Một loài linh dương quý hiếm, có thể sống lâu ngày mà không cần nước.

Cáo fennec (Vulpes zerda): Loài cáo nhỏ với đôi tai lớn, giúp giải nhiệt và nghe được âm thanh từ xa.

Rắn cát: Loài rắn này di chuyển nhanh qua cát, có khả năng chịu nhiệt tốt.

Chim: Các loài chim như chim cắt, đại bàng, và hồng hạc thường di cư qua Sahara trong những thời điểm nhất định.

Côn trùng và bò sát: Bọ cạp, thằn lằn, và côn trùng nhỏ đều đã thích nghi tốt với điều kiện sống khắc nghiệt.

Sa mạc Sahara không chỉ là một khu vực địa lý quan trọng mà còn có vai trò lớn trong khí hậu toàn cầu và lịch sử văn hóa.

Ảnh hưởng đến khí hậu toàn cầu

Sahara là nguồn phát thải bụi lớn nhất thế giới. Các hạt bụi từ đây được gió mang đi khắp thế giới, ảnh hưởng đến khí hậu và hệ sinh thái ở những khu vực khác.

Bụi Sahara cũng đóng vai trò quan trọng trong việc bù đắp sự thiếu hụt chất dinh dưỡng cho rừng nhiệt đới Amazon.

Sahara là nơi sinh sống của nhiều cộng đồng du mục, như người Berber và Tuareg. Họ sử dụng lạc đà để di chuyển và sinh hoạt trong sa mạc khắc nghiệt.

Các tuyến đường thương mại xuyên Sahara đã đóng vai trò quan trọng trong lịch sử châu Phi, kết nối các nền văn minh phía Bắc và phía Nam của lục địa này.

Dưới lòng sa mạc Sahara, có những mỏ dầu, khí đốt và các nguồn nước ngầm quan trọng. Những mỏ nước này đã và đang được khai thác để hỗ trợ đời sống của người dân.

Tương lai của sa mạc Sahara

Biến đổi khí hậu: Sự nóng lên toàn cầu có thể làm Sahara mở rộng thêm, đe dọa môi trường sống và hệ sinh thái.

Nghiên cứu và công nghệ: Các dự án như Great Green Wall, một sáng kiến trồng rừng lớn ở Sahel (khu vực giáp ranh với Sahara), đang được triển khai để chống sa mạc hóa.

Năng lượng tái tạo: Sahara là nơi lý tưởng để phát triển năng lượng mặt trời nhờ vào lượng ánh sáng mặt trời dồi dào.

Xem vieo về sự hình thành của sa mạc lớn nhất thế giới Sahara